Η Μάτω Ιωαννίδου δεν είναι γλύπτρια. Είναι ζωγράφος.
Ωστόσο η δουλειά που παρουσιάζει στις “Γυμνές γυναίκες” παραπέμπει άμεσα στις τρεις διαστάσεις και σαν τεχνική και σαν θεματολογία.
Στην έκθεση υπάρχουν έργα που καλύπτουν μια διαδρομή από τις κόρες της κλασικής αρχαιότητας (μπούστο, κόμη, πτυχώσεις, αυστηρές στατικές αναλογίες) μέχρι γυναίκες – λάστιχο, απρόσωπες γυναίκες – τιραμόλα, φιγούρες ενός prive κόμικ που δεν έχει ακόμα κυκλοφορήσει.
Η κόρη : το συγκροτημένο πρωτοτυπικό σώμα της αδιάσπαστης ταυτότητας που δεν έχει (ακόμα) προεκταθεί μέσα στον κύκλο της αναπαραγωγής.
Εδώ η επιφάνεια δεν έχει διαταραχτεί από την εγγενή εσωστρέφεια της μητρότητας.
Στο άλλο άκρο είναι το σώμα – σβώλος, το σώμα αψίδα, τραβηγμένο πέρα από τις φυσικές δυνατότητες προκειμένου να εκφράσει την ανάγκη του να αυτοστεγαστεί, να αποτελέσει το ίδιο τη γραμμή του ορίζοντα.
Αυτό που ενθρονίζεται στη μέση της κλίμακας των γυμνών γυναικών είναι μια διαχρονική παρουσία που διεκδικεί το χώρο μέσα κι έξω από το πλαίσιο.
Η εντύπωση είναι αναπόφευκτη, ότι μόλις οι επισκέπτες αποσυρθούν, ο χώρος αχνίζει, μουγκρίζει τρυφερά, μυρίζει γάλα και μουνίλα.
“Αυτό” είναι σφριγηλό και αυτάρκες, το σώμα της μητρότητας.
Η Ιωαννίδου το επικαλείται σαν παιδί-ζωοτόμος, με παγανιστική εμμονή, θέλοντας να δει και να δείξει πώς είναι “εκεί”.
Με την αφοσίωση που παλιά διαλύαμε τα παιχνίδια μας για να δούμε πώς είναι μέσα, η ζωγράφος με σημαινόμενο το γυναικείο σώμα δείχνει προς τη σκανδαλώδη εκείνη ήπειρο όπου η μάνα ήταν ο κόσμος, όχι ο χώρος αλλά η χώρα.
Δανείζεται από τις παλαιολιθικές Αφροδίτες και επεξεργάζεται γυμνά από λάσπη. Και χρώμα.
Η τριβή, η πίεση, ίσως και η σύνθλιψη, είναι καίρια μελήματα της.
Αλλά σαν αναμεταδόσεις σ’ ένα σύμπαν από σάρκα.
Επομένως και η αφή με την τεράστια σημασία που έχει πριν εστιαστεί η όραση.
Το τόλμημά της είναι ότι επιχειρεί να υπερκεράσει το κυρίαρχο σύνορο του μέσα και έξω.
Εκείνο που πετυχαίνει είναι να ξαναπροσδιορίσει την αρχέγονη αυτάρκεια της μητρότητας.
Ιδίως με τα ιδιοφυή μικρά (τεράστια) πορτραίτα της του ένα μωρό σε κάθε στήθος.
Δεν είναι τυχαίο μάλλον ότι αυτά καλωσορίζουν το θεατή κατά την είσοδό του στο χώρο. Εύγε.
Roberta Blows
Η Μάτω Ιωαννίδου και σε αυτή τη δουλειά της συνεχίζει να ζωγραφίζει σώματα.
Μόνα τους πιά, χωρισμένα από τον κόσμο, απομονωμένα στην εσωτερική τους πραγματικότητα, απεικονίζονται απαλλαγμένα από τα μαγικά στοιχεία των προηγούμενων παραστάσεων, με μεγαλύτερη αμεσότητα.
Θα έλεγε κανείς ότι το ζωγραφικό υλικό τείνει να ταυτισθεί με αυτό το ίδιο υλικό του μυστηρίου της ζωής και να φέρει στο φως τα συστατικά του.
Η μυθιστορηματική περιπέτεια αυτών των σωμάτων δημιουργεί μία συγκινησιακή διέγερση στο θεατή, τέτοια που φθάνει να βλέπει με διαύγεια μια εικόνα πολύ κοντά στην αλήθεια.
Και λέγοντας αλήθεια δεν εννοώ κάτι το μεταφυσικό αλλά αυτό που δε σφάλλει, αυτό που δεν κρύβεται, αυτό που δεν μπορεί να λησμονηθεί.
Γι’ αυτό τον λόγο, στα σώματα της Μάτως Ιωαννίδου η εντύπωση της φθοράς που έχουν υποστεί αναιρείται σχεδόν αυτόματα και η ζωγραφική χειρονομία
έρχεται να απαλύνει την αφή των ματιών.
Νοιώθεις βλέποντάς τα, ότι έχεις ένα σύμμαχο στην δική σου άδικη και αδικαίωτη ταλαιπωρία κάποιον που σου υποβάλλει ότι παρ’ όλα αυτά είσαι αθώος.
Χωρίς να μπορείς να το τεκμηριώσεις με αυτά τα σώματα νοιώθεις συγγενής αναγνωρίζοντας αυτήν την ελληνική εμπειρία ότι ακόμα και στην απογύμνωσή του
από κάθε εξωτερική πληροφορία, το σώμα διατηρεί την αξιοπρέπεια ως κυρίαρχη στάση.
Κώστας Καρτελιάς
Δεκέμβριος 2000